18/06/2022
SƠN LA: GIÁ NƯỚC SẠCH PHẢI ĐƯỢC TÍNH ĐÚNG TÍNH ĐỦ ĐỂ ĐẢM BẢO NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ
Công ty Cổ phần cấp nước Sơn la là công ty cổ phần, hoạt động theo luật doanh nghiệp, phải tự chủ về tài chính,thế nhưng năng lực tài chính của công ty còn rất hạn chế, nguồn vốn tái đầu tư hàng năm không đáng kể, việc tiếp cận các nguồn vốn vay cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển cũng rất khó khăn. Trong khi nhu cầu dùng nước của người dân trong các đô thị của tỉnh ngày càng tăng cao cả về số lượng và chất lượng. Đứng trước nhiệm vụ vừa phải đảm bảo an sinh xã hội đồng thời với phát triển tăng trưởng bền vững, để đạt được sự đồng thuận với các cấp các ngành và người dân Công ty CP Cấp nước Sơn La luôn gặp khó khăn với bài toán khó giải về giá nước.
Trong những năm qua, sự biến động về giá cả thị trường đã làm nhiều yếu tố chi phí đầu vào cho quá trình sản xuất nước sạch gia tăng như điện, mức lương tối thiểu, nguyên vật liệu, hóa chất… Mặt khác, nhu cầu người dân dùng nước tăng cao, trong khi công suất và năng lực phục vụ của hệ thống cấp nước đều đã cũ nát, quá tải. Nhu cầu vốn dùng cho việc sửa chữa và cải tạo nâng cấp, đầu tư mở rộng hệ thống cấp nước là rất lớn.
Cũng nằm trong bối cảnh đó, tỉnh Sơn La thậm chí còn cấp bách hơn nhiều bởi trước đây thực trạng hệ thống cấp nước tại thành phố và các thị trấn huyện đều cũ nát, nhỏ lẻ và chắp vá do được đầu tư qua nhiều giai đoạn, bằng nhiều nguồn vốn khác nhau (ngoại trừ dự án ODA Pháp, nhưng cũng đã đưa vào được 10 năm). Không những thế, công nghệ áp dụng trước đây khá lạc hậu, công suất và năng lực phục vụ đều quá tải trong khi nhu cầu về nước sạch trong các đô thị tăng chóng mặt.
Trong khi các nguồn nước đang khai thác đều nhỏ lẻ, phân tán với nhiều giếng khoan chỉ có công suất nhỏ 10-30m3/h, lại đã khai thác nhiều năm nên đang ở giai đoạn suy thoái, giảm lưu lượng và một số nguồn nước còn bị ô nhiễm do hậu quả của biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường kém dẫn đến phải hủy bỏ ngừng khai thác trong thời gian tới. Ở một số địa bàn các xã, phường phía đông nam của Thành phố, khu vực ngã 3 Cò Nòi Mai Sơn,… thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng nhưng chưa thể sớm khắc phục được.
Trong Quyết định 1929-QĐ-TTg ngày 20/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ đã có cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ dự án trong lĩnh vực cấp nước…được hưởng ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước theo quy định pháp luật, giá nước được tính đúng, tính đủ, bảo đảm hoàn vốn đầu tư, kinh doanh có lãi và thu hút nhà đầu tư…Nghị định 124/2011/NĐ-CP ngày 28/12/2011 của Chính phủ cũng nêu: Giá nước sạch được xác định phù hợp với đặc điểm nguồn nước, điều kiện sản xuất nước của từng vùng, từng địa phương, từng khu vực.
Giá nước sạch phải được tính đúng, tính đủ các yếu tố chi phí sản xuất hợp lý trong quá trình sản xuất, phân phối nước sạch (bao gồm cả chi phí duy trì đấu nối) nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các đơn vị cấp nước và khách hàng sử dụng nước. Giá nước sạch phải bảo đảm để các đơn vị cấp nước duy trì, phát triển, khuyến khích nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần tiết kiệm sử dụng nước có xét đến hỗ trợ người nghèo.(điều 51)
Trước thực trạng đó đã đặt ra nhu cầu về nguồn vốn để đầu tư cải tạo nâng cấp và mở rộng hệ thống cấp nước tại Sơn La là rất lớn. Do đó, nhằm thực hiện tốt Chương trình quốc gia chống thất thoát, thất thu nước sạch đến năm 2025 và đảm bảo cấp nước an toàn, Công ty Cổ phần Cấp nước Sơn La đã phải tăng nhiều kinh phí cho việc sửa chữa, đầu tư cải tạo mạng lưới và đổi mới công nghệ để theo lộ trình, dần giảm tỷ lệ thất thoát và cải thiện nâng cao chất lượng nước và chất lượng dịch vụ ngày một tốt hơn.
Tuy nhiên, trước một số ý kiến cho rằng giá nước tại Sơn La ngày càng tăng giá trong vài năm gần đây, ông Bùi Văn Đính – Tổng giám đốc Công ty Cổ phần cấp nước Sơn La cho biết: Thực hiện theo Thông tư liên tịch số 75/2012/TTLT-BTC-BXD-BNNPTNTngày 15/5/2012 về việc hướng dẫn nguyên tắc, phương pháp xác định thẩm quyền quyết định giá tiêu thụ nước sạch tại các đô thị, khu công nghiệp và nông thôn đến nay hầu hết các tỉnh trong toàn quốc đều đã thực hiện việc điều chỉnh giá tiêu thụ nước sạch theo lộ trình.
Với những địa phương được điều chỉnh giá nước phù hợp đã thu hồi đầy đủ chi phí khấu hao và trả nợ vay đầu tư, bước đầu làm chủ và tự chịu trách nhiệm về tài chính. Có điều kiện chủ động nâng cấp cải tạo công nghệ, thay thế những đường ống cũ, mục nát như Hải Dương, Hải Phòng, Huế, Vũng Tàu…trước đây tỷ lệ thất thoát khá cao trên 30%, đến nay còn dưới 15%. Với một số địa phương giá nước không được điều chỉnh hợp lý thì không thể tự chủ được về tài chính, sản xuất kinh doanh không hiệu quả, kém phát triển và thường trông chờ vào sự hỗ trợ của ngân sách nhà nước. Điều này đã chứng minh rõ giá nước sạch được tính đúng tính đủ thì các đơn vị cấp nước mới có điều kiện tự chủ trong SXKD và có đủ nguồn vốn cho đầu tư phát triển bền vững.
Ba năm gần đây thực hiện chương trình quốc gia về chống thất thoát và đảm bảo cấp nước an toàn, Công ty CP cấp nước Sơn la đã không ngừng đẩy mạnh cải tạo mạng lưới, sửa chữa nâng cấp hệ thống cấp nước, đổi mới trang thiết bị, dây chuyền sản xuất. Để hỗ trợ tạo điều kiện cho công ty thực hiện các chương trình trên UBND tỉnh đã xem xét điều chỉnh giá nước hàng năm theo lộ trình.
Giá nước điều chỉnh tuân thủ đảm bảo nguyên tắc phù hợp với các quy định hiện hành của nhà nước; Đảm bảo hài hòa lợi ích giữa khách hàng dùng nước và doanh nghiệp SXKD cấp nước. Với khách hàng dùng nước: Giá nước không tăng đột biến, nằm trong khung giá theo quy định, phù hợp với khả năng chi trả của người dân. Với doanh nghiệp: Giá nước đảm bảo sự duy trì ổn định và phát triển sản xuất, đảm bảo đủ chi phí, có nguồn để cải tạo nâng cấp hệ thống, có tích lũy để tái đầu tư phát triển.
Ông Đính cho biết thêm, phương án giá nước được lập theo đúng nguyên tắc, tuân thủ các văn bản quy định của nhà nước, đã được các cơ quan quản lý của tỉnh tiến hành thẩm định với quy trình chặt chẽ đúng pháp luật. Việc tăng giá nước giúp cho doanh nghiệp đảm bảo tự cân đối về tài chính, có điều kiện để đầu tư cải tạo mở rộng địa bàn cấp nước, tăng số người được sử dụng nước sạch, nâng cao chất lượng sản phẩm và chất lượng dịch vụ ngày một tăng”.
Trần Hà